Na początek kilka faktów obiektywnych, być może nawet oczywistych. „13 Songs” to wydane na jednym krążku dwie pierwsze EPki zespołu Fugazi – „Fugazi” i „Margin Walker”. Razem stanową jedną z najważniejszych płyt amerykańskiej sceny alternatywnej. Od niej zaczyna się większość opracowań dotyczących muzyki niezależnej, każde opracowanie jej nieuwzględniające jest po prostu niekompletne. Ian MacKaye porzucił co prawda hard-core’ową estetykę, której hołdował w Minor Threat, ale nie zrezygnował z charakterystycznej postawy inteligentnego buntownika i tym samym zapoczątkował wraz z kilkoma innymi zespołami ze wschodu USA nurt post hard-core’owy. Być może górę wzięły jego aspiracje artystyczne, które ze względu na dość ograniczającą formułę w poprzedniej formacji Minor Threat mógł realizować w znacznie mniejszym zakresie. Kompozycje stały się bardziej złożone, dłuższe i mniej agresywne. Lepiej wykorzystano potencjał sekcji rytmicznej, pozwolono gitarze wyłamać się z punkowego zadania konstruowania struktury utworu za pomocą kilku akordów. Wydaje się, że tak samo surowa i bezpretensjonalna, ale jednak dużo spokojniejsza estetyka, okazała się jeszcze mocniejszym katalizatorem dla przekazu, który nie uległ jakiejś znaczącej ewolucji czy modyfikacji. Praktycznie każda z trzynastu piosenek naświetla jakiś problem, stając się kolejnym sztandarem na polu bitwy Iana ze wszelkiej maści patologiami, obłudą i cynizmem współczesnego świata. Jest to coś więcej niż pusty krzyk furiata albo skalkulowana na potrzeby rynku, ugrzeczniona forma popkulturowego protestu – Fugazi wydali wszystkie swoje płyty we własnej wytwórni Dischord, nie musieli zatem iść na żadne ustępstwa i kompromisy. Tutaj każda słowna szarża z doskonałą precyzją trafia w sedno, każde zadane pytanie skłania do refleksji, pozostawia w głowie szereg wątpliwości, nie popadając jednocześnie w przesadny patos. O ponadczasowości tych utworów może świadczyć fakt, że pomimo upływu już dwóch dekad od debiutu wcześniejsze z dwóch EPek, większość spostrzeżeń pozostaje aktualna w nowej rzeczywistości. „Bad Mouth” nawołuje do pozostawania sobą i robienia tego, na co ma się ochotę bez oglądania się w przeszłość. Uwypuklone zostały także między innymi problemy narkotykowe („Glue Man”), uprzedmiotowienia kobiet („Suggestion”) i zaufania w związkach („Promises”). Choć recenzenci zazwyczaj zwracają uwagę na przewagę części „Fugazi” nad „Margin Walker” w kontekście jakości kompozycji, przyznać trzeba, że ciężko na całym „13 Songs” wskazać jakiekolwiek uchybienia. Od tego albumu powinni swoją edukację zaczynać wszyscy rockowi wykonawcy, którzy chcą zostawić po sobie coś więcej niż tylko garść narzekań i oskarżeń pod nieokreślonym adresem, albo którym wydaje się, że stoją okoniem wobec rynku muzycznego. (pn)

Tak naprawdę „Repeater” to pierwszy długogrający album w dorobku Fugazi. Wcześniejsze „13 Songs” to nic innego jak efekt połączenie dwóch kultowych EPek: „Fugazi” oraz „Margin Walker”. Stylistycznie można odczytać jednak pewne nawiązania, co wydaje się zrozumiałe, gdyż mamy do czynienia z kontynuacją pomysłów zawartych na obu wydawnictwach. Pojawia się nawet utwór, który jest tylko nieco zmodyfikowaną wersją „Provisional” (na tej płycie jako „Reprovisional”), wzbogacony o partię gitary Guya Picciotto. Całość nie jest jednak wierną kalką wspomnianej kompilacji, nie ma też mowy o zjadaniu własnego ogona. Pierwsza różnica to pojawiające się kompozycje stricte instrumentalne („Brendan#1”, a także „Joe#1” – pod warunkiem, że weźmiemy pod uwagę rozszerzoną wersje albumu o EPkę „3 Songs”). Poza tym nie stwierdza się obniżki formy, a wręcz przeciwnie, muzycy rozkręcają wzmacniacze i promieniują nieosiągalną dla większości punk rockową energią oraz mogą się pochwalić sporym nagromadzeniem niebanalnych melodii. Tekstowo dominuje społeczna i antykapitalistyczna tematyka utworów, czego najlepszym przykładem jest „Merchandise”, a cytat z „Blueprint”: never mind what’s been selling, it’s what you’re buying to nic innego jak potwierdzenie statusu Fugazi, jako grupy opowiadającej się za konstruktywną i inteligentną formą buntu, która z nihilizmem innych formacji undergroundowych nie ma nic wspólnego. Już otwierające „Turnover”, które dla niżej podpisanego jawi się jako jedna z najlepszych kompozycji w dorobku i kwintesencja stylu Fugazi, nie pozostawia złudzeń, co do wyjątkowości i ponadczasowości materiału, z jakim obcuje słuchacz. Potwierdzają to kolejne „Sieve-Fisted Find” czy „Shut The Door”, które w wersji koncertowej jeszcze bardziej wymiata, a można się o tym przekonać na własne uszy klikając TUTAJ. Trudno rozstrzygnąć, która płyta waszyngtońskiej grupy jest tą najlepszą; a wybór, zapewniam, jest arcytrudny, ale „Repeater” może być tą najważniejszą. Na pewno warto rozpocząć przygodę z bohaterami niniejszego artykułu właśnie od tego wydawnictwa, które ukazuje Fugazi jako grupę ambitnych muzyków, którzy konsekwentnie rozwijają swój styl i nie stoją w miejscu. (pw)

Ciężko krytykować Fugazi za ich dokonania, bo jak już zapewne wiecie z innych tekstów: nie nagrali żadnej słabej czy nawet przeciętnej płyty. „Steady Diet Of Nothing” również nie odstaje przesadnie na tym tle. Jeśli jednak koniecznie chcemy bawić się w malkontentów i na siłę stawiać jakieś zarzuty to jest to odpowiedni, a może raczej jedyny moment by to uczynić. Po pierwsze album może i chyba nawet powinien być postrzegany jako wypadkowa surowego brzmienia „Repeater” oraz gitarowej mocy i nowych pomysłów z „In On The Kill Taker”. I trzeba przyznać, że nie ma w tym nic złego, a wręcz przeciwnie, taka taktyka wydaje się zupełnie zrozumiała. Przy okazji jest to także bardzo udane połączenie od strony kompozycyjnej, głównie za sprawą hałaśliwego „Dear Justice Letter” oraz dającego chwile wytchnienia, nieco wyciszonego „Long Division”. Problem polega tylko na tym, o ile w ogóle można mówić, że takowy istnieje, że materiał nieco ustępuje pod względem nieskrępowanego emanowania energią i witalnością. Bo „Steady Diet Of Nothing” to w pewnym sensie udokumentowane Fugazi na rozstaju dróg, gdzie od czasu do czasu dyskretnie wkrada się niezdecydowanie. Panowie podejmują się zadania, które ma polegać na wydostaniu się z szuflady stylistycznej, do której wrzucali ich krytycy, a co za tym idzie, mamy także do czynienia z kilkoma próbami zapowiedzi stylu, który zdominuje kolejną płytę. W tej materii zdecydowanie bryluje instrumentalne, rozkręcające się z każdą chwilą „Steady Diet”, a także potężne, zalewające słuchacza potężnymi falami gitarowego hałasu „Reclamation”. Niedopowiedzenia to cecha charakterystyczna niniejszego wydawnictwa, ale należy je rozpatrywać w sensie pozytywnym, bo dają zapowiedź tego, co będzie działo się później. Tak czy inaczej to także pozycja warta uwagi, która raczej pozostanie w cieniu „Repeater” oraz „In On The Kill Taker”. Pytanie tylko czy rzeczywiście słusznie? (pw)

Straszną głupota byłoby stwierdzenie, że na tym albumie Fugazi brzmi „już” jak zespół, który wie, czego chce, bo sugerowałoby to, że wcześniej nagrywali płyty nie do końca przemyślane, a jest to ostatnia rzecz, którą można powiedzieć o takim albumie jak „Repeater”. Ale faktem (subiektywnym, rzecz jasna) jest, że „In on the Kill Taker” jest lepszą i bardziej spójną niż poprzednia, „Steady Diet of Nothing”. Co, znów, nie znaczy żeby „Steady...” była w jakiś sposób nieudana. Ale tutaj mamy wszystkiego, co fajne (właściwie, co jest nie fajne w Fugazi?) więcej i w lepszym wydaniu. Płyta jest zarazem bardziej dająca po uszach jak i w te same uszy wpadająca. Nie ma ani jednego momentu, w którym można by pomyśleć „e, tutaj to chyba sami nie byli do końca pewni, o co im chodzi”. Mamy tutaj przegląd naprawdę świetnych, szybkich, porywających piosenek z bardzo ostrymi partiami gitary (które swoją drogą mogłyby zabrzmieć ciut bardziej potężnie), ale też numery świadczące o tym, że w tamtym czasie panowie już kombinowali jakby tu nie zamknąć się w czadowo-gitarowym getcie. Mówiąc inaczej: co by tu zrobić, żeby uciec od tego, dzięki czemu są najbardziej rozpoznawani. Co w przypadku tego zespołu nie może dziwić, nie ma chyba innej kapeli, która robiłaby wszystko do tego stopnia po swojemu, co Fugazi. Tak, więc „Sweet and Low”, zgodnie z tytułem, pokazuje zespół od najbardziej (przynajmniej jak na rok 1993) lirycznej strony. Bas spokojnie „buja się” w tle, gitary zaczynają od grania jednego akordu zestawianego z momentem trademarkowej ciszy, aby po chwili, przejść do części po prostu nieprzyzwoicie melodyjnej, z również trademarkowym współgraniem dwóch gitar. Z tymże, owo współgranie nie ma na celu wywiercenie dziury w głowie słuchacza, jak to z reguły u Fugazi bywało. Numer wcześniejszy, „23 Beats Off” to powoli narastająca dźwiękowa epopeja, kończąca się kilku minutowym sprzężeniem, mająca też zaraźliwą linię wokalu. Właśnie, żaden z panów w Fugazi nie jestem typem naturalnie urodzonego wokalisty, ale na tym albumie wokale subtelnie, ale efektywnie przesuwają się w stronę bycia bardziej piosenkowymi, gdzie zwyczajowe krzyczenie schodzi na dalszy plan. „Subtelnie” znaczy tu tyle, że spokojnie, krzyczenia jest też w bród. Generalnie: dla wielu najlepsza płyta Fugazi, i na pewno ostatnia w „klasycznym” stylu. Klasycznym w cudzysłowie, bo zespół i tak jest tutaj dość daleko od stylu prezentowanego na dwóch pierwszych epkach (wydanych razem jako „13 Songs”). A duża zmiana była już tuż za rogiem... (jw)

Wydany dwa lata po „In On The Kill Taker” album „Red Medicine” odkrywa zupełnie nowe oblicze grupy Fugazi. Wszyscy, którzy na początku lat dziewięćdziesiątych zdążyli już sklasyfikować zespół jako typowych (choć na pewno nie przeciętnych) przedstawicieli sceny post-hardcore’owej, aby pozostać w zgodzie z własnym sumieniem musieli zweryfikować swój pogląd. Bo chociaż żadna nowa kompozycja nie pozostawiała cienia wątpliwości, co do jej autorstwa, to od razu rzucały się w uszy subtelne różnice stylistyczne i aranżacyjne. Przede wszystkim Ian MacKaye i spółka uciekają od surowego, gitarowego brzmienia, będącego niejako kontynuacją drogi zapoczątkowanej w macierzystych formacjach. Ich rozwój muzyczny podąża w stronę eksperymentalnego, nieco artystycznego rocka, opartego na bardziej złożonych niż dotychczas strukturach i interesujących rozwiązaniach harmonicznych. Świadczą o tym już pierwsze dźwięki na płycie w postaci pokręconego intro do „Do You Like Me?”. Fugazi sięgają po nietypowe dla siebie instrumenty i środki wyrazu, wśród których piorunujące wrażenie robią różnego rodzaju klawisze. Decydują się także wykorzystać w pełni możliwości produkcyjne, jakie daje profesjonalne studio. Obok szybszych i bardziej agresywnych utworów, stanowiących ostoję dla konserwatywnych fanów grupy, takich jak „Bed For The Scraping”, surowe „By You”, zakończony świdrującym przez ponad minutę dźwiękiem gitary „Downed City” czy krótki i agresywny „Back To Base”, znalazło się także miejsce dla kompozycji spokojniejszych, zahaczających wręcz o psychodelię. Do takich można zaliczyć „Forensic Scene” i „Fell, Destroyed” w bardzo interesujący sposób wykorzystujący brzmienie flażoletów. Swego rodzaju novum w twórczości grupy jest także stosunkowo duże nagromadzenie kompozycji stricte instrumentalnych, jak choćby znakomity „Combination Lock” napędzany delikatnie funkową linią basu. Zmiany w warstwie muzycznej to zresztą nie jedyne rewolucje w waszyngtońskiej ekipie (a o rewolucji można chyba mówić, skoro w takim „Version”… nie słychać w ogóle gitar!). Ian MacKaye zdał sobie sprawę, że w walce z systemem i popkulturą orężem równie skutecznym, co bezpośredni atak może być cięta satyra i poczucie humoru. O dziwo ta eklektyczna mieszanka pomysłów i styli złożyła się na bardzo spójny koncepcyjnie album, silny od początku do końca i równie energetyczny, co dotychczasowe dokonania. Fugazi nie utracili zatem żadnego ze swoich atutów, jednocześnie rozszerzając wachlarz możliwości i zwiększając pole muzycznego rażenia. Bez wątpienia „Red Medicine” było dużym krokiem naprzód dla formacji. Krokiem otwierającym przed grupą nowe możliwości, ale i stawiającym wiele znaków zapytania odnośnie jej dalszego muzycznego rozwoju.(pn)

Nawet po pobieżnym przesłuchaniu, nie może być wątpliwości: tę płytę nagrało już Fugazi w wersji post-Red-Medicine. Zatem mamy tutaj kombinowania ciąg dalszy. Utwory często są znacznie „gęstsze”, nierzadko kończą się w miejscach bardzo odległych od tych, w których się zaczynały, mamy tutaj całą masę rozmaitych nastrojów, Ian MacKaye całkowicie porzucił gitarę na rzecz syntetyzatora, a w połowie numerów zespół wspomaga chór gospel. Wracajcie, żartowałem. Tzn. z syntetyzatorem i chórem, ale wcale ich nie trzeba, aby fragmenty tej płyty brzmiały naprawdę dziwnie, i nie tylko „dziwnie, jak na album Fugazi”. Niektóre piosenki sprawiają wrażenie niedokończonych, tudzież z rozmysłem impresjonistycznych. Miejscami jest to urzekające, ale w paru (na szczęście, zdecydowanie rzadszych niż częstszych) chwilach ma się ochotę krzyknąć „panowie, chyba wpłynęliście na mieliznę”. Na co zespół niechybnie odkrzyknąłby „Ah, tak? A kto ciebie pytał o zdanie?”. Tak czy inaczej, nuda słuchaczowi nie grozi. Szczególnie, że poza wspomnianym kombinowaniem, mamy tutaj solidny kawałek grania. Panowie gitarzyści wciąż wymiatają na całej linii, moment w „No Surprise”, gdzie przesterowana gitara pojawia się po fragmencie wokalno-bębnowym, sprawi, że cała zgraja domorosłych gitarzystów rozpłacze się myśląc „co muszę zrobić, żeby TAK brzmieć?”. Innymi słowy, jej brzmienie po prostu powala. Całej płyty zresztą też. Pod względem muzycznym mamy więcej grania na strunach, mniej akordów niż to kiedyś bywało, co czyni całość nieco delikatniejszą, jednak nie jest to specjalnie odczuwalne, jako że charakterystyczna dla Fugazi nerwowość (w znacznej części będąca efektem „rwanej” perkusji) nadal da się czerpać garściami. Zmiany dotyczą także wokali, gdyż bardzo dużo jest tutaj „normalnego” śpiewu. W „Recap Modotti” słyszymy łagodny głos basisty, Joe Lally’iego, i pasuje on do piosenki świetnie. „Arpeggiator” to zgodnie z nazwą właściwie zabawa ze ślizganiem się po skali, ale co z tego, skoro słucha się tego znakomicie? Podobnie jak pierwszego na płycie „Break”. A kończący płytę „F/D” zaczyna się jak typowe Fugazi, po to, żeby na moment przejść w coś, co brzmi jak piosenka, którą można by usłyszeć w komercyjnym radio, by znów wrócić do Fugazi. Generalnie trochę chaotyczna, ale udana i wielce interesująca płyta. Tym bardziej szkoda, że przedostatnia. (jw)

Dyskografię waszyngtońskiej formacji można umownie podzielić na dwa zbiory. Do pierwszego będą należały płyty surowe w swojej post hardcore’owej stylistyce, bez zbędnych, dźwiękowych ornamentów, ale za to porażające ogromną energią i pasją. Można tu szczególnie wymienić nieokiełzane, choć zdecydowanie przemyślane „Repeater” oraz najbardziej mocarne w całym dorobku „In On The Kill Taker”. Fugazi nie należeli jednak do grona wykonawców, którzy kurczowo trzymają się obranych schematów. Poszukiwali nowych środków wyrazu, mieli ten swój niedefiniowalny błysk inteligencji, czego finalnym efektem jest zawartość późniejszych albumów, w szczególności „Red Medicine” i „End Hits”. Także ostatnie w dorobku Amerykanów „The Argument” wyróżnia się różnorodnością, artystyczną śmiałością, a także przede wszystkim pomysłowością. Nie silą się na awangardowe rozwiązania, bo zdają sobie sprawę z tego, co jest ich najsilniejszą stroną. A jest nią prostota. I tak się doskonale składa, że jednocześnie nagrywają płytę, która wydaje się bardzo udaną i klarowną próbą całościowego podsumowania dotychczasowych dokonań. Nie wierzycie? W takim razie kilka przykładów. „Full Disclosure”, „Epic Problem” czy „Ex-Spectator” (zagrany na dwie perkusje) to nabuzowane i kopiące po tyłku wymiatacze, jakich u Fugazi nigdy nie brakowało i również tym razem nic w tej materii się nie zmienia. Na drugim biegunie leżą subtelnie psychodeliczne „The Bill”, odznaczające się podskórną melancholią „Argument” oraz zwiewne, choć nieco niepokojące „Life And Limb”. Rozstrzał stylistyczny osiągają m.in. dzięki urozmaiconemu instrumentarium, bo oprócz tradycyjnego rockowego zestawu mamy tutaj i pianino i smyczki i żeńskie chórki. I pewnie jeszcze kilka innych elementów, które tworzą tę zachwycającą układankę. Zatem znowu wlepiamy wysoką notę i nikt nie jest w stanie nic na to poradzić, bo grupa chronicznie nie zapomina o kluczowej sprawie, jaką jest jakość kompozycji. A nie jest to żadną niespodzianką, bo tak naprawdę do głowy przychodzi tylko jedna rzecz, jakiej nie potrafili zrobić - spieprzyć płyty sygnowanej nazwą Fugazi. Ta sztuka im się zdecydowanie nie udała. (pw)